۱۳۹۲ فروردین ۲۲, پنجشنبه

آلمانی‌ها در حال تمرین فرهنگ "خوش‌آمدگویی


گروه "برای جامعه‌ی مهاجرپذیر" که از سوی بخش‌های اقتصادی آلمان در صدد یافتن راه‌کارهایی برای جذب نیروی کار متخصص از خارج است، معتقد است که این کشور هنوز حائز شرایط "سرزمین مهاجرپذیربودن" نیست.
اقتصاد آلمان هم‌چنان در جستجوی نیروی کار متخصص از خارج است. گروهی که در صدد تهیه‌ و تنظیم برنامه‌ی "خوش‌آمدگویی" به داوطلبان کار و استخدام در آلمان است، بر این باور است که این کشور هنوز شرایط لازم برای جذب این نیروها را فراهم نیاورده است.
برپایه‌ی پیشنهادهای این گروه که "برای جامعه‌ی مهاجرپذیر" نام دارد، آلمان باید ابتدا به فرهنگ "خوش آمدگویی" خو و آن را درونی کند. شناسه‌ی اصلی این فرهنگ، "هم‌سنگ شمردن دیگران با خود" است.
پیشنهادهای عملی
در تازه‌ترین گزارش گروه "برای جامعه‌ی مهاجرپذیر"، پیشنهادهای عملی تمرین فرهنگ "خوش‌آمدگویی" نیز منتشر شده است. تهیه و تنظیم  پرونده‌ا‌ی حاوی اطلاعات ضروری مانند آدرس‌های اینترنتی و شماره تلفن‌های لازم برای یک تازه‌وارد، از جمله‌ی این توصیه‌هاست.
بر اساس این گزارش، مهاجران هم‌چنین در آلمان برای رتق و فتق امور اداری خود، نه به "اداره‌ی خارجی"ها که شهرت چندان مطلوبی ندارد، بلکه به "اداره‌ی مرکزی خوش‌‌آمدگویی" مراجعه کنند.
افزون بر این، گروه "برای جامعه‌ی مهاجرپذیر" پیشنهاد می‌کند که با کمک نهادهای آلمانی مانند انستیتو گوته و اتاق بازرگانی، دفاتری در کشورهای زادگاه داوطلبان نیز تشکیل شود تا تسهیلات لازم برای ورود و مهاجرت به آلمان برای این کارشناسان فراهم آید.
با این که آلمان در چند ماه گذشته شرایط مهاجرت کاری به این کشور را ساده‌تر کرده است، با این‌حال داوطلبان مهاجرت ترجیح می‌دهند ابتدا به کشورهای اروپایی دیگر مانند دانمارک یا استرالیا و کانادا مهاجرت کنند تا آلمان.
بر اساس آمار "تشکیلات بین‌المللی همکاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اقتصادی و توسعه‌"، شمار داوطلبان مهاجرت به این کشورها، ۵ تا ۱۰ برابر مهاجران به آلمان است.
فرهنگ مهاجرپذیری در آلمان
به نظر رییس "اداره‌ی مرکزی مهاجرت و پناهندگی" (BAMF)، مانفرد اشمیت، علت مهاجرت بیشتر به استرالیا، سنت دیرین مهاجرپذیری این کشور است: «آلمان تازه از ده سال پیش به عنوان کشور مهاجرپذیر مطرح شده است. جبران این کمبودها به زمان نیاز دارد.»
به باور این کارشناس امور مهاجرت، آلمان باید در حال حاضر به کسانی که مایل به مهاجرت به این کشور هستند، نشان دهد که "ورود آنان را خوش‌آمد می‌گوید و آنان را هم‌سنگ خود ارزیابی می‌کند."
به‌نظر اشمیت، تمام مهاجران باید از مزایای پیشنهادهای گروه "برای جامعه‌ی مهاجرپذیر" بهره‌مند شوند. مانفرد اشمیت در این رابطه می‌گوید: «این موضوع تنها نباید برای مهاجران متخصص، بلکه در مورد پناه‌جویان و آوارگان و نیز خانواده‌های آنان صدق کند.»
این "تئوری"، ولی در عمل پیاده نمی‌شود. به‌نظر کارشناسان، آلمان با توجه به کمبود نیروی کار در رشته‌های مهندسی الکتریکی و برنامه‌ریزی رایانه، تنها برای جذب این دو گروه تلاش می‌کند.
رفتار با پناهندگان
نمونه‌ی عادل عبدالرحمان که در سال‌های دهه‌ی ۱۹۸۰ با خانواده‌ی خود به آلمان پناهنده شده، گواه این ادعاست. عادل، در سن ۹ سالگی به این کشور آمده و دوره‌ی ۹ ساله‌ی مدرسه را هم در آلمان گذرانده است. او معتقد است که "آلمانی" است، ولی به‌خاطر "چند کار احمقانه‌ای" که انجام داده، "خارجی" محسوب و "اقامت موقتش"، هر چند ماه یک بار تمدید می‌شود. او اجازه‌ی ترک ایالت نورد راین‌وستفالن را ندارد.
عادل می‌گوید: «ما به عنوان پناه‌جو به این‌جا آمدیم و من برگه‌ی شناسایی‌ام را گم کردم. ولی دوباره برایم شناسنامه صادر نکردند.» او از بوروکراسی و دیوان سالاری در آلمان شکایتی ندارد: «کارهای اداری و کاغذبازی را می‌شود زود حل کرد.»
آن‌چه عادل را آزار می‌دهد، "آینده‌ است که چندان روشن نیست." به گفته‌ی این جوان بی‌کار، همه‌ی کارمندانی که به کارهای او رسیدگی می‌کنند "خوبند، ولی همه به یک اندازه از خود مایه نمی‌گذارند".
یکی از جوانانی که از هند آمده و در اداره‌ی پست آلمان کار می‌کند، می‌گوید که در رابطه با ادارات آلمان، از جمله با اداره‌ی خارجی‌ها، "تجربه‌های مثبتی" داشته است. او معتقد است که "دیوان سالاری در این اداره هست، ولی وقتی آدم به آن عادت می‌کند، دیگر مشکلی ندارد".
از ‌نظر این جوان اغلب کارمندان این اداره باید به زبان انگلیسی آشنا باشند: «چون کسانی که تازه به آلمان آمده‌اند، هنوز به زبان آلمانی صحبت نمی‌کنند.»
به‌نظر مانفرد اشمیت هم، چندزبانه‌ بودن کارمندان، امر بسیار مهمی است. او هم‌چنین معتقد است که باید بر شمار کارمندان مهاجرتبار "اداره‌ی خارجی‌های آلمان" نیز افزوده شود.  


تحصیل در رشته علوم سیاسی در دانشگاه‌های آلمان


رشته علوم سیاسی در دانشگاه‌های آلمان با گرایش‌های متفاوتی ارائه می‌شود. در کنار تحصیل به زبان آلمانی امکان تحصیل در رشته علوم سیاسی در مقاطع مختلف به زبان انگلیسی نیز در دانشگاه‌های آلمان وجود دارد.
رشته علوم سیاسی (Politikwissenschaft) در دانشگاه‌های آلمان در مقاطع مختلف تحصیلی ارائه می‌شود. از جمله دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در آلمان که این رشته را ارائه می‌کنند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
دانشگاه لایپزیگ (Universität Leipzig)
دانشگاه مارتین لو‌تر (Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg)
دانشگاه ینا (Friedrich-Schiller-Universität Jena)
دانشگاه آزاد برلین (Freie Universität Berlin)
دانشگاه هامبورگ (Universität Hamburg)
دانشگاه کیل (Christian-Albrechts-Universität zu Kiel)
دانشگاه بیله‌فلد (Universität Bielefeld)
دانشگاه کاسل (Universität Kassel)
دانشگاه برمن (Universität Bremen)
دانشگاه ماربورگ (Philipps-Universität Marburg)
دانشگاه گوتینگن (Georg-August-Universität Göttingen)
دانشگاه دوسلدورف (Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf)
دانشگاه کلن (Universität zu Köln)
دانشگاه بن (Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn)
دانشگاه تریر (Universität Trier)
دانشگاه فرانکفورت (Goethe-Universität Frankfurt).
گرایش‌های موجود در رشته علوم سیاسی
هر یک از دانشگاه‌های نام برده امکان تحصیل در مقاطع تحصیلی کار‌شناسی و کار‌شناسی ارشد را در رشته علوم سیاسی فراهم کرده‌اند. گرایش‌های تحصیل در این رشته اما در مراکز آموزش عالی آلمان متفاوت است. برخی از دانشگاه علوم سیاسی محض را به عنوان رشته اصلی ارائه می‌کند.
از جمله دیگر گرایش‌های رشته علوم سیاسی در دانشگاه‌های آلمان می‌توان به این موارد اشاره کرد: علوم سیاسی با گرایش جامعه‌شناسی سیاسی، علوم سیاسی با گرایش اقتصاد و اقتصاد شرق آسیا. علوم سیاسی با گرایش مدیریت و علوم سیاسی با گرایش مطالعات منطقه‌ای و گفتمان سیاسی.
تحصیل در رشته علوم سیاسی به زبان انگلیسی
نکته‌ای جالب توجه درباره تحصیل در رشته علوم سیاسی در دانشگاه‌های آلمان، امکان تحصیل در این رشته به زبان انگلیسی است. دانشگاه ماگدبورگ رشته علوم سیاسی را با گرایش مطالعات اروپا در مقاطع کار‌شناسی و کار‌شناسی ارشد به زبان انگلیسی ارائه می‌کند.
دانشگاه فرایبورگ رشته علوم سیاسی کاربردی را در همین مقطع به زبان انگلیسی ارائه می‌کند. دانشگاه لایپزیگ امکان تحصیل در رشته علوم سیاسی با گرایش مطالعات آمریکا را فراهم کرده است. دانشگاه برمن نیز رشته علوم سیاسی را با گرایش مطالعات تاریخ و سیاست بین الملل در مقطع کار‌شناسی به زبان انگلیسی ارائه می‌کند.
همچنین دانشگاه‌های هایلدبرگ و برمن به ترتیب امکان تحصیل در رشته علوم سیاسی با گرایش‌های مطالعات آمریکا و اروپا را در مقطع کار‌شناسی ارشد به زبان انگلیسی فراهم کرده‌اند.
دانستن این نکته قابل توجه است که زبان تدریس در برخی از گرایش‌ها و دانشگاه‌های نام برده انگلیسی و آلمانی است. در این میان باید در نظر داشت که برای ورود به برخی از این مرکز آموزش عالی، علاوه بر تسلط به زبان انگلیسی، تسلط به زبان آلمانی نیز لازم است.
مناسب‌ترین راه برای کسب اطلاع در این زمینه مراجعه به وب‌سایت دانشگاه و اطلاع از تعداد و سطح زبان لازم برای ورود به مقطع تحصیلی مورد نظر است.
علاوه بر این پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های یادشده در هر دو ترم تحصیلی امکان‌پذیر نیست. برخی از دانشگاه‌ها تنها در ترم تابستانی (شروع: آوریل/فروردین) و برخی از دیگر تنها در ترم زمستانی (شروع: اکتبر/مهر) اقدام به پذیرش دانشجو در رشته علوم سیاسی می‌کنند

مشکل افتتاح حساب بانکی برای دانشجویان ایرانی در چیست؟


اقدام برخی از موسسات مالی آلمان در عدم گشایش و یا مسدود کردن حساب بانکی دانشجویان ایرانی مقیم آلمان، این دسته از علاقمندان به تحصیل در دانشگاه‌های آلمان را با مشکلات عدیده‌ای روبرو کرده است.
متقاضیان خارجی تحصیل در دانشگاه‌های آلمان می‌بایست به هنگام تمدید ویزای دانشجویی با ارائه مدارک لازم نشان دهند که از عهده تامین مخارج زندگی دانشجویی برمی آیند.
یکی از راه‌های اثبات این موضوع به اداره اتباع خارجی ارائه دفترچه حسابی است که وجه موجود در آن با حق برداشت محدود در یک ماه به اصطلاح "بلوکه" شده باشد.
حالا دانشجویان ایرانی که ظرف یکی دو سال اخیر برای تحصیل به آلمان آمده‌اند با مشکلی روبرو شده‌اند: دویچه بانک، کمرتس بانک و چند موسسه مالی دیگر در آلمان به تازگی اقدام به بستن حساب‌های بانکی دانشجویان ایرانی کرده‌اند و یا از گشودن حساب بانکی جدید برای دانشجویان ایرانی سر باز می‌زنند.
سردرگمی دانشجویان ایرانی
سهیل، دانشجوی ۲۳ ساله ایرانی است که در مقطع کار‌شناسی ارشد در دانشگاه مونیخ آلمان مشغول به تحصیل است. او سپتامبر سال ۲۰۱۱ میلادی وارد دانشگاه مونیخ شد و همانند بسیاری از متقاضیان خارجی تحصیل در دانشگاه‌های آلمان، وجه نقدی که برای زندگی به همراه داشت را پس از افتتاح حساب به بانک واریز کرد.
سهیل، کمرتس بانک را برای افتتاح حساب انتخاب کرد. یک سال پس از افتتاح حساب نزد این بانک این دانشجوی ایرانی در ماه اکتبر سال گذشته نامه‌ای از بانک دریافت می‌کند که در آن بدون هیچ توضیحی آمده بود: "حساب بانکی شما تا پایان سال جاری مسدود خواهد شد".
بسیاری از دیگر همکلاسی‌های ایرانی سهیل هم ظرف ماه‌های گذشته نامه‌های مشابهی را از طرف بانک‌های آلمانی دریافت کرده‌اند.
لوتس بوکلیچ از انجمن یاری پناهندگی ایران در برلین می‌گوید، از ماه نوامبر سال ۲۰۱۲ میلادی شکایات متعددی از مسدودکردن حساب و یا عدم گشایش حساب بانکی توسط بانک‌های آلمانی از سوی ایرانیان گزارش شده است.
وی می‌گوید، این محدودیت برای صد‌ها ایرانی ایجاد شده است. این مسئول انجمن یاری پناهندگی ایران در برلین می‌گوید، موجودی برخی از حساب‌های بانکی مسدود شده چندین هزار یورو است. و این در حالی است که بانک‌های آلمان به صاحبان ایرانی حساب‌ها نوشته‌اند: "موجودی حساب را می‌توانید به صورت نقد دریافت کنید و یا به شماره حساب بانکی نزد موسسه مالی دیگری حواله کنید".
علت ایجاد محدودیت برای گشایش حساب بانکی
موسسه‌های مالی در آلمان توضیحی برای این اقدام ارائه نمی‌کنند. برخی از بانک‌های آلمانی اما به تحریم‌های بین‌المللی علیه برنامه اتمی ایران اشاره می‌کنند که به موجب آن داد و ستد با این کشور دچار محدودیت‌هایی شده است.
منتقدان این نظر اما می‌گوید، تحریم‌های بین‌المللی علیه برنامه هسته‌ای ایران از سال ۲۰۰۷ آغاز شده است و شامل شرکت‌ها و افراد کاملا مشخصی می‌شود.
قاعدتا باید کسی که نام‌اش در لیست تحریم‌ها دیده نمی شود، بتواند از امکاناتی همچون گشایش حساب بانکی در خارج از ایران برخوردار باشد.
لوتس بوکلیچ از انجمن یاری پناهندگی ایران در برلین در این مورد حدس و گمان‌هایی دارد: «بانک‌های آلمانی این محدودیت‌ها را از آنجا برای ایرانیان فراهم کرده‌اند که از سوی شرکای آمریکایی‌شان تحت فشار قرار گرفته‌اند. آن‌ها احتمالا افتتاح حساب را نیز بخشی از معامله و همکاری با ایران می‌دانند.»
دولت آلمان در این زمینه رایزنی‌هایی را مدتی است که آغاز کرده است. امیلی هابر، از مسئولان وزارت خارجه آلمان در نامه‌ای به موسسات بانکی در آلمان متذکر شده است که مسدود کردن حساب بانکی ایرانیان هیچ مبنا و اساس حقوقی ندارد و از این رو می‌بایست روند گشایش حساب و ادامه ارائه خدمات بانکی به ایرانیان از سر گرفته شود.

محرومیت از تابعیت دوگانه، مشکلی برای مهاجران در آلمان


شمار مهاجرانی که مجبورند برای گرفتن تابعیت آلمانی، از ملیت اولیه خود چشم‌پوشی کنند، کم نیست. تلاش برای تغییر قوانین تابعیت و پذیرش تابعیت دوگانه هنوز به نتیجه نرسیده است.
کودکان مهاجر بسیاری در آلمان زندگی می‌کنند که در این کشور بزرگ ‌شده‌اند، درس خوانده‌‌اند و خود را نیمه‌آلمانی می‌دانند. فرزندان خانواده‌های ترک، در این میان اکثریت را دارند. به آن‌ها و بسیاری از ملیت‌های دیگر این امکان داده نمی‌‌شود که تابعیت دوگانه داشته باشند و باید میان سرزمین مادری و کشوری که در آن بزرگ شده‌اند، یکی را انتخاب کنند.
"کودکان انتخابی"
نام اداری این گروه را ادارات آلمانی "کودکان انتخابی" گذاشته‌‌اند. برای این افراد تابعیت دایمی دو کشور ممکن نیست. طبق قانون، داشتن تابعیت دوگانه ممنوع است. ولی در قوانین آلمان استثنا‌های زیادی وجود دارد. از جمله پذیرش این موضوع برای کسانی که از کشورهای اتحادیه اروپا مهاجرت کرده‌اند و هم‌چنین ایرانی‌ها و سوری‌ها.
در مورد دو گروه آخر این‌گونه استدلال می‌شود که کشورهای زادگاه آن‌ها، اجازه پس دادن تابعیت را به آن‌ها نمی‌دهد، بنابراین چاره‌ای جز پذیرفتن تابعیت دوگانه این  دسته از مهاجران نیست. با این حال خیلی از سیاستمداران این را بی‌عدالتی نسبت به دیگران می‌دانند.
مارتین یونگنیکل، سرپرست شورای منطقه‌ای شهر دارمشتات آلمان امیدوار است که این قانون تغییر کند و برای همه مهاجرانی که مایلند تابعیت دوگانه داشته باشند، این امکان به وجود آید. به خصوص که به گفته‌ی او بر عده این افراد مدام افزوده می‌شود. در حال حاضر حدود ۳۰۰۰ نفر در سال با این مشکل مواجه هستند. انتظار می‌رود که در پنج‌سال آینده شمار آن‌ها به ۴۰ هزار نفر برسد.
کنعان کولت، رئیس جامعه ترک‌‌ها در ‌آلمان، معتقد است که این قانون مشکلی در راه همگرایی فرهنگی میان مهاجران و کشور میزبان ایجاد می‌کند. به عقیده او تابعیت دوگانه یعنی به رسمیت شناختن فرهنگ‌ مهاجران. او خواستار تغییر قوانین تابعیت در آلمان است.
مخالفان تابعیت دوگانه
احزاب ‌"سبزها" و "سوسیال دموکرات ‌آلمان" با قوانین فعلی مخالفند و برای تغییر آن تلاش می‌کنند. با این همه شانس تغییر آن دستکم تاکنون زیاد نبوده است. دولت محافظه‌کار − لیبرال آلمان، در برابر این درخواست واکنشی یکدست نشان نمی‌دهد. لیبرال‌ها موافق تغییر قوانین و احزاب سوسیال مسیحی و دموکرات مسیحی درباره درستی پذیرش تابعیت دوگانه برای همه "کودکان انتخابی" تردید دارند.
ماریا بوهمر، کمیسر دولت آلمان در امور مهاجران از  حزب دموکرات مسیحی، می‌گوید که ۹۸ درصد کسانی که مجبور به انتخاب یک تابعیت می‌شوند، آلمان را انتخاب می‌کنند و این خود نشانه‌ی یک‌پارچگی است.
کریستینه هادرتهاور، وزیر امور اجتماعی در ایالت بایرن نیز بر این باور است که اجبار برای انتخاب یک کشور در حقیقت "جهت‌دهی درونی" است که به همگرایی فرهنگی مهاجران با کشور میزبان یاری می‌رساند.
اما دبورا مهلر، روانکاو، که سال‌هاست در دانشگاه کلن درباره‌ی مهاجران پژوهش می‌کند، نظری عکس این دارد. او می‌گوید: «تحقیقات نشان داده است مهاجرانی که امکان حفظ تابعیت دوگانه خود را داشته‌اند، احساس نزدیکی زیادی به هردو فرهنگ می‌کنند، هم فرهنگ سرزمین مادری و هم کشور میزبان.» به عقیده او داشتن تابعیت دوگانه هیچ مانعی برای محکم شدن پیوند با کشور میزبان نیست.

دلایل محبوبیت دانشگاه‌های آلمان در میان پژوهشگران خارجی


مرکز آمار موسسات آموزش عالی در آلمان می‌گوید، بیش از نیمی از دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی در آلمان، به ویژه در رشته‌های مهندسی مکانیک و مهندسی برق و الکترونیک، تحصیلات خود را نیمه‌تمام ‌‌رها می‌کنند.
بنا به اطلاعات منتشر شده از سوی دانشگاه‌های آلمان، در سال ۲۰۱۱ میلادی در حدود ۱۱۶ هزار نفر در رشته‌های زیر مجموعه فنی و مهندسی در دانشگاه‌های آلمان ثبت نام کرده‌اند.

این آمار افزایش قابل توجه تعداد متقاضیان تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی در دانشگاه‌های آلمان در مقایسه با سال قبل از آن را نشان می‌دهد. در سال ۲۰۱۰ حدود ۹۳ هزار نفر از علاقه مندان به رشته‌های یادشده به دانشگاه‌های آلمان راه یافته‌ بودند.

کار‌شناسان آموزشی این آمار را دلگرم کننده توصیف می‌کنند، اما در این میان آمار دیگری هم منتشر شده است که برای علاقه مندان به تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی در دانشگاه‌های آلمان چندان رضایت‌بخش نیست: از هر دو متقاضی تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی در دانشگاه‌های آلمان، یک نفر پس از گذراندن چند ترم تحصیلی دانشگاه را نیمه کاره ‌‌رها می‌کند.

بیشترین آمار ترک تحصیل در رشته‌های مکانیک و برق

مرکز آمار موسسات آموزش عالی در آلمان می‌گوید، تعداد افرادی که تحصیلاتشان را در رشته‌های فنی و مهندسی در آلمان نیمه تمام‌‌رها می‌کنند، به ۴۸ درصد رسیده است.

این مرکز در آماری که منتشر کرده است به تفکیک رشته‌های فنی و مهندسی پرداخته و از جمله در گزارش خود آورده است که میزان ترک تحصیل در رشته‌های مهندسی مکانیک و مهندسی برق و الکترونیک در دانشگاه‌های آلمان حتی به ۵۳ درصد رسیده است.

مرکز آمار موسسات آموزش عالی در آلمان متذکر می‌شود که منظور از نیمه‌کاره رهاکردن رشته‌های مهندسی نه ثبت نام در رشته دیگر، بلکه ترک دائم تحصیل و دانشگاه است.

این آمار در حالی منتشر می‌شود که کارفرمایان در آلمان بار‌ها نسبت به کمبود نیروهای فنی و مهندسان در گرایش‌های مختلف در بازار کار این کشور هشدار داده‌اند.

دلایل ترک تحصیل در رشته‌های فنی

مرکز آمار موسسات آموزش عالی در آلمان از جمله دلایل ترک تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی را در نبود انگیزه کافی در متقاضیان و در مواردی عدم تطبیق گرایش مدرک دیپلم با رشته تحصیلی در دانشگاه عنوان می‌کند.

افرادی که با تحصیلات متوسطه غیر مرتبط تصمیم به تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی می‌گیرند، ممکن از پس از گذراندن چند ترم از تصمیم‌شان پشیمان شوند.

برای رفع این مشکل برخی از دانشگاه‌های آلمان دست به اقدام تازه‌ای زده‌اند: دانشگاه‌های هامبورگ و نورنبرگ این امکان را فراهم کرده‌اند که متقاضیان تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی در این دانشگاه‌ها با شرکت در آزمونی تصویر واقع بینانه‌تری از واحدهای درسی به دست آورند.

شرکت در این آزمون در برخی از دانشگاه‌ها و رشته‌ها حتی اجباری است. دسته‌ای دیگر از دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه دارمشتات با برگزاری جلسه معارفه پیش از شروع به تحصیل، امکان آشنایی متقاضیان تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی را با مسئولان رشته فراهم می‌کند.

از این طریق اطلاعات لازم در اختیار فرد متقاضی قرار می‌گیرد تا با آگاهی بیشتری اقدام به تعیین رشته کند.

ساده‌تر شدن تحصیل در اروپا برای دانشجویان غیراروپایی


برپایه‌ی طرح جدید کمیسیون داخلی اتحادیه اروپا، قرار است مهلت صدور روادید برای متقاضیان غیراروپایی تحصیل در دانشگاه‌های کشورهای عضو این اتحادیه یکسان ‌شود. این تسهیلات برای جذب استعدادهای کشورهای غیراروپایی صورت می‌گیرد.
هر سال بیش از ۲۰۰ هزار دانشجو و پژوهشگر از کشورهای غیراروپایی به اروپا سفر می‌کنند تا برای مدت معینی در رشته‌های گوناگون به تحصیل یا کارآموزی بپردازند. شرایط ورود به کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا و صدور روادید برای این متقاضیان بسیار متفاوت و در برخی موارد، حتی تبعیض‌آمیز است.
به عنوان مثال، مدت دریافت روادید از کشور بلژیک برای متقاضیان تحصیل در رشته‌ی علوم ارتباطات از کشور آفریقایی بنین، سه ماه و از کشور فرانسه، تنها دو هفته است. بر اساس طرح جدید، مسئول کمیسیون امور داخلی اتحادیه‌ی اروپا، سیسیلیا مالمستروم، قرار است شرایط اخذ روادید از کشورهای اروپایی برای دانشجویان غیراروپایی به سود گروه اخیر تغییر کند.
بر پایه‌ی این طرح، همه‌ی کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا موظفند در آینده ظرف ۶۰ روز به درخواست‌های روادید متقاضیان رسیدگی کنند. قرار است که شرایط انتقال دانشجو بین دانشگاه‌های کشورهای اتحادیه‌ی اروپا و نیز شرایط اجازه‌ی کار برای آنان نیز ساده‌تر شود.
اولریش گروتوس معتقد است که شرایط جذب مغزها به اروپا باید "در تمامی زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها" ساده‌تر شود
این طرح در جهت رقابت با کشورهای ایالات متحده‌ آمریکا و استرالیا برای"جذب مغزهای" کشورهای غیراروپایی پیاده می‌شود. بر اساس طرح مسئول کمیسیون امور داخلی اتحادیه‌ی اروپا‌، دانشجویان امکان می‌یابند که ۲۰ ساعت در هفته کار کنند.
تسهیل شرایط در تمامی زمینه‌ها 
به نظر اولریش گروتوس که با "مرکز تبادلات دانشگاهی آلمان"(DAAD) همکاری می‌کند، شرایط جذب مغزها به اروپا باید "در تمامی زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها" ساده‌تر شود. یکی از این موارد، فراهم ساختن امکانات بیشتر برای دانشجویانی است که مایلند تحصیلات عالی خود را در آلمان به زبان انگلیسی به‌ پایان برند.
برای این کارشناس امور آموزشی، هم‌چنین ارزیابی مدارک دانشجویان داوطلب برای ادامه‌ی تحصیل در دانشگاه، باید فردی صورت گیرد و ملیت متقاضی، تعیین‌‌کننده نباشد. در حال حاضر، ارزیابی مدارک متقاضیان، بر حسب کشور صادرکننده‌ی آن مدارک صورت می‌گیرد.
اولریش گروتوس در این رابطه می‌گوید: «یک آمریکایی با این‌ که می‌تواند در کشور خود با مدرک دیپلم در بهترین دانشگاه جهان تحصیل کند، با این‌حال همین مدرک در آلمان برای ورود به دانشگاه کافی نیست.» به عبارت دیگر دانشجوی متقاضی باید، یک یا چند دوره‌ی ویژه برای احراز شرایط ارائه‌ی تقاضای تحصیل در دانشگاه‌های آلمان را بگذراند.
"گامی مهم"
ساندرا هازلوف، که در بنیاد "الکساندر فون هومبولت" فعالیت می‌کند، تصمیمات جدید کمیسیون امور داخلی اتحادیه‌ی اروپا را در زمینه‌ی تسهیل شرایط اخذ روادید برای دانشجویان غیراروپایی "گامی مهم" ارزیابی می‌کند و معتقد است که این امر در جذب دانشجویان بااستعداد این کشورها، موثر واقع خواهد شد.
ساندرا هازلوف تصمیمات جدید کمیسیون امور داخلی اتحادیه‌ی اروپا را گامی مهم ارزیابی می‌کند ساندرا هازلوف تصمیمات جدید کمیسیون امور داخلی اتحادیه‌ی اروپا را "گامی مهم" ارزیابی می‌کند
او در این رابطه می‌گوید: «امیدوارم این تسهیلات که شامل مدت زمان صدور روادید و هم‌چنین انتقال دانشجویان دوره‌ی دکترا می‌شود، هر چه زودتر به مرحله‌ی اجرا درآید.»
به‌نظر هازلوف امکان کار ۲۰ ساعته در هفته برای این دانشجویان "بسیار زیاد است". در حال حاضر دانشجویان خارجی ۱۲۰ روز یا ۲۵۰ نیم‌روز در سال اجازه‌ی کار دارند. این مدت شامل دوره‌ی کارآموزی متقاضیان هم می‌شود، حتی اگر بابت آن دستمزدی دریافت نکنند. در این زمینه قانون واحدی در کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا وجود ندارد. 
پارلمان اروپا و سایر نهادهای مسئول در بروکسل، قرار است در هفته‌های آینده طرح جدید سیسیلیا مالمستروم را مورد بررسی قرار ‌دهند. کمیسیون امور داخلی اتحادیه‌ی اروپا امیدوار است که این طرح از سال ۲۰۱۶ به مرحله‌ی اجرا در آید

دلایل محبوبیت دانشگاه‌های آلمان در میان پژوهشگران خارجی


ت داندلایل محبوباداره مهاجران و پناهندگان آلمان در گزارشی که به تازگی منتشر کرده، یادآور شده است، آلمان طی پنج سال گذشته با وجود بحران مالی جهانی تعداد قابل توجهی از پژوهشگران خارجی را جذب موسسات آموزش عالی خود کرده است.

آمار‌ها نشان می‌دهند در حال حاضر از هر ده پژوهشگر مشغول به کار در آلمان یک نفر با گذرنامه خارجی در این کشور زندگی می‌کند. علاوه بر این سالانه بر تعداد متقاضیان تحصیل و تحقیق در مراکز آموزش عالی در آلمان نیز افزوده می‌شود.

برخی صاحب نظران تسهیلات ویژه‌ای را که دانشگاه‌های آلمان برای پژوهشگران جوان خارجی در نظر می‌گیرند، با رشد آمار ذکر شده در ارتباط می‌بینند.

سانجای ماتور، استاد دانشگاه کلن آلمان در رشته انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۱۹۹۴ میلادی به عنوان دانشجوی بورسیه از سوی بنیاد هومبلد به آلمان آمد. او که قصد داشت پس از اتمام تحصیلاتش به هند بازگردد، در آلمان ماندگار شد و تا دریافت کرسی تدریس در رشته تحصیلی‌اش پیش رفت.

مارتور در ارتباط با دلایل ماندش در آلمان می‌گوید: «من به شیوه علمی رایج در آلمان عادت کرده‌ام. ارتباطات گسترده‌ای در این کشور دارم. فکر می‌کنم با زندگی در آلمان می‌توانم برای کشورم هند هم مفید‌تر باشم و بیشتر خدمت کنم.»

این استاد دانشگاه کلن از مزایای تحقیق در دانشگاه آلمان می‌گوید: «من به کشورهای مختلفی سفر کرده‌ام، اما باید تاکید کنم که زمینه‌ها و امکاناتی که در امر پژوهش در دانشگاه‌های آلمان وجود دارد، تقریبا کم نظیر است.»

افزایش تعداد پژوهشگران خارجی با وجود بحران جهانی اقتصاد

بنا به اطلاعاتی که به تازگی از سوی اداره مهاجران و پناهندگان در آلمان منتشر شده است، در سال ۲۰۱۱ میلادی در حدود ۲۲ هزار و پانصد نفر در موسسات آموزش عالی در آلمان مشغول به کار بوده‌اند.

این گزارش می‌افزاید با وجود بحران جهانی اقتصاد در سال ۲۰۰۸ میلادی، در پنج سال گذشته سالانه بر تعداد متقاضیان خارجی تحصیل و پژوهش در دانشگاه‌های آلمان افزوده شده است.

بودجه کافی که در اختیار دانشگاه‌های آلمان علی رغم بحران مالی قرار گرفته است و موقعیت مناسب اقتصادی این کشور در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی از جمله دلایل توجه پژوهشگران خارجی به مراکز علمی آلمان عنوان می‌شود.

زبان انگلیسی بر جذابیت دانشگاه‌های آلمان افزوده است

برخی از پژوهشگران خارجی مقیم آلمان کاربرد زبان انگلیسی در این کشور را نیز از جمله دلایل جذابیت دانشگاه‌های آلمان می‌دانند. به گفته این دسته از محققان، زبان انگلیسی در آلمان در مقایسه با کشورهایی نظیر فرانسه و اسپانیا از جایگاه علمی مناسب تری برخوردار است.

از سوی دیگر برخی پژوهشگران خارجی نیز کمبود بودجه در رشته تحصیلی در کشورشان را دلیل عزیمت به آلمان عنوان می‌کنند. یوده کگن، محقق بریتانیایی در دانشگاه بن آلمان دلیل انتخاب این کشور را برای تحصیل در همین امر می‌داند.

وی می‌گوید دولت بریتانیا در رشته تحصیلی او، زمین‌شناسی، دست به صرفه جویی زده است و موسسات علمی در این شاخه با محدودیت‌های مالی روبرو شده‌اند.

به گفته این پژوهشگر، آلمان در این رشته علمی بودجه مناسبی در اختیار دارد و از طرح‌های علمی محققان جوان در این زمینه حمایت می‌کند.

یوده کگن حضور خود در دانشگاه آلمان را با توجه به گرایش بیشتر این دانشگاه‌ها به ارائه واحدهای درسی به زبان انگلیسی مفید می‌داند و معتقد است در ازای استفاده از امکانات دانشگاه بن می‌تواند به علاقه مندان به یادگیری زبان انگلیسی نیز کمک کند.شگاه‌های آلمان در میان پژوهشگران خارجی